Gdy easy jet wylądował w Agadirze
zszedłem na płytę lotniska i odetchnąłem
marokańskim powietrzem. Nareszcie w Afryce. Zobaczę jak wygląda zachodni
kraniec kontynentu. Maroko – wrota Afryki - od zawsze było w europejskim
świecie. Przecież góry Atlas to zamieniony w kamień jeden z mitologicznych
tytanów, czy raczej ich potomków - Atlas, rodzony brat Prometeusza. Zemsta
bogów skazała braci na mękę na końcach świata. Atlas cierpiał podtrzymując niebieskie
sklepienie na czarnym lądzie, a Prometeusz krwawił przykuty do skał Kaukazu.
Obaj wskazywali granice poznania. Miało być wspaniale, a wyszło jak zwykle.
Trochę jak z tym wyjazdem.
Zaczynamy afrykańską epopeję, mamy do pokonania 250
kilometrów. Do Marrakeszu – niegdysiejszej
stolicy królestwa docieramy wieczorem. Wędrujemy labiryntem uliczek
medyny (starego miasta) ,by dotrzeć do naszego riadu. Arabskie słowo riad
oznacza ogród, ale również tradycyjny atrialny dom, którego wewnętrzna
przestrzeń była aranżowana na wzór zielonego ogrodu ,często z centralnie
umieszczoną fontanną lub sadzawką. Usytuowane wokół pomieszczenia świetnie
izolowały tę przestrzeń, której sklepieniem było otwarte niebo. Istna oaza.
Domy zwyczajem starych, targowych miast, gdzie każda piędź gruntu kosztowała
majątek, były ściśle stłoczone, a chodniki szerokie zaledwie na tyle, by dać
szansę wyminąć się dwóm osłom. W tym celu jedno ze zwierząt musiało się jeszcze
przytulić do muru. Arabskim zwyczajem budynki nie posiadają okien na zewnętrznych
fasadach, jedynie ozdobne wrota prześcigają się w rzeźbionych reliefach i
znaczonych ćwiekami deseniach. Solidne kołatki trwają na straży mimo obecności
wszędobylskich dzwonków, których przyciski niechlujnie zamontowano na
odrzwiach. Jeszcze jeden znak nowoczesności – plątanina wszelakich kabli.
Liszaje i płaty odpadającego tynku oświetlone afrykańskim słońcem, aspirowały do
lepszego świata. I te niesamowite kolory, ciepła paleta - róż, pomarańcz, beż,
ochra. Tradycyjny riad piętrzyły w górę kolejne pokolenia rodziny. Czasami
pojedyncze pomieszczenia wynajmowano dalszym krewniakom lub znajomym. Obecnie
duża część budynków jest adaptowana na potrzeby turystów. Dawni mieszkańcy, o
ile pozwala na to sytuacja materialna wolą uciec z ciasnej zabudowy na przedmieścia.
Często riady stają się inwestycją dla przybyszy z zewnątrz, mieszczuchów z
dużych metropolii, czy nawet z zagranicy. Staromiejski, ciasny sposób
zagospodarowania przestrzeni pozwala obserwować wschody i zachody słońca
jedynie ze zwieńczania budynku. W marrakeskich warunkach najczęściej jest to
obszerny taras dający okazję na biesiadę, towarzyskie spotkanie lub ekscytujący
nocleg. Na horyzoncie zza stad satelitarnych anten wyłania się masyw Atlasu
Wysokiego, teraz zaakcentowany śnieżnym lazerunkiem.
Wysoko wędrujące słońce
szybko wypełnia gorącem wąskie zaułki. Można przed nim uciec pod zadaszone
kramy suków. Tam mnogość wszystkiego; ludzi, towarów, zwierząt ustępujących
miejsca rowerom i coraz częściej skuterom i motorowerom. Rejteruję na powrót do
riadu przeczekać południowy skwar. Mam się nad kim pastwić – jest
recepcjonista. Młody chłopak póki co, męczy jakąś grę na swoim laptopie, ale
chętnie godzi się na rozmowę z turystą. Zawsze to jakaś odmiana. Ma na imię
Rachid (Raszid) i studiuje filologię angielską.
Gdy pytam go o narodowość, o
to,czy jest Arabem, czy Berberem, dyskusji już nie można zatrzymać! Jest
Berberem i jest tego świadom. Pokazuje mi na ekranie komputera berberyjskie strony. Sami nazywamy siebie
Amazigh (l.mn. Imazighen), to znaczy ludzie wolni. Zobacz, kiedyś władaliśmy
całą północna Afryką; od Maroka i Mauretanii po Sudan. Teraz te wszystkie
państwa i granice są wymyślone przeciwko Berberom. To tajne porozumienie
rządów. Jak myślisz, dlaczego granica między Marokiem a Algierią jest
zamknięta?
To akurat wiem – poszło o Saharę Zachodnią. Algieria od początku
popierała zachodnio –saharyjski Front Polisario walczący o niepodległość.
Wysyłała broń i pieniądze dla rebeliantów walczących z Królestwem Maroka. Wzajemne
oskarżenia i przeróżne polityczne manifestacje trwają do dziś. Ale według
Rachida to zmowa rządów mająca na celu niedopuszczenie do kontaktów między
Berberami po obu stronach granicy. A alfabet, przecież wymyśliliśmy najstarsze
afrykańskie pismo. Od kilku lat nauczają go w szkołach.
W niektórych
miejscowościach pojawiają się napisy w tym alfabecie. W Marrakeszu na pewno ich nie znajdziesz. Ale jak myślisz, dlaczego
w różnych państwach powstały odmienne wersje pisma? To mauretańskie różni się
od tego z Nigru i oczywiście naszego. To jasne, że to wszystko dlatego, żeby
trudniej było nam się porozumieć. Teorie spiskowe zawsze są atrakcyjne J. Na szczęście upał
zelżał. Miasto stało się bardziej przyjazne dla przechodniów. Późne słońce wyostrza
architekturę. Plac Dżamaa el-Fna przygotowuje się do nocnego spektaklu.
Nie
odpuszczam tej atrakcji. Wracam tam nocą. Miejsce jest rozedrgane nerwowym
światłem. Tłok, gwar, mieszające się dźwięki i zapachy. Warto zobaczyć, ale nie
mam ochoty się w to zanurzyć. Ot, spektakl, jeszcze jeden wielki spektakl.
Jutro wyjeżdżamy z miasta…
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz